Omne zona geographic de Sardinia (Sardegna) habeva un evolution historic con influentias linguistic differente que characterisa ancora hodie le diverse varietates del sardo. Solmente le phonemas e le musicalitate es constante.
Le sardo es le plus characteristic del idiomas latin; de facto, dum le altere linguas neolatin se elaborava in le seculos, le Sardinia, e inde le Sardo, in su insulamento, ha conservate le peculiaritates originari de iste lingua con su origines illustre, grec e latin.
Le seculo 1700 marca le passage de Sardinia ab le dominio espaniol a illo piemontese e per le prime medietate del seculo il permane un situation bilingue: le sardo e le espaniol. Postea il esseva imposte le uso del italiano como lingua official e contemporaneemente il esseva reducte le uso del latin. Le respecto pro le lingua sarde, anque si interessate, continua nel 1800 dum le italiano se propaga semper plus.
Le ver e proprie inversion de tendentia initia con le Unitate de Italia, practicamente desde le 1861. Interea le lingua italian se propaga anque in le sphera familiar (hodie le italiano de Sardinia es forsan le melior de Italia). Le lingua sarde, totevia, esseva ancora multo usate.
Con le parola Sardo on significa le varietates dialectal de Sardinia con exclusion de Alghero, insula linguistic catalan, e de Carloforte e Calasetta, insulas linguistic genovese.
Le Sardo se parti in 5 varietates principal:
- Nuorese, parlate in le centro del insula e nel Goceano con centro a Nuoro;
- Gallurese, parlate in le parte nord-est de Sardinia;
- Sassarese, in le citate de Sassari e limitrophes;
- Logudorese, parlate in le centro-nord de Sardinia;
- Campidanese, in le sud del insula.
Dum le Nuorese e le Logudorese es le linguas que minus subjaceva le influentias continental, le Campidanese, mesmo si conservante le tractos characteristic del Sardo, se approxima plus al dialectos italian de centro-sud.
Anque le Gallurese e le Sassarese subjaceva un influentia continental; illos es de facto de typo tuscan, anque si illos evolveva al latere de ille sarde.
